Thói quen của người Việt Nam ta hay ăn rau cải sống, gỏi cá sống, hải sản, thịt tái,… Những món ăn đó thật ngon nhưng đâu biết rằng đó là nguồn mang ký sinh trùng: giun, sán, sán chó, sán lá gan,… gây nên những bệnh gan nguy hiểm mà việc điều trị đôi khi không dễ dàng. Những bệnh này có thể ảnh hưởng gan trực tiếp, thường biểu hiện trên lâm sàng bởi tình trạng viêm gan cấp. Nhiễm trùng do vi khuẩn tiên phát ở gan thường hiếm. Tuy nhiên một số nhiễm trùng toàn thân có thể gây thay đổi kết quả chức năng gan từ mức độ nhẹ đến vàng da thực sự, hiếm khi có suy gan. Bệnh gan do vi trùng (Ảnh minh họa) 1. Staphylococcus aureus ( hội chứng shock nhiễm độc) Bệnh đa cơ quan gây bởi độc tố gây shock nhiễm độc staphylococcal (TSST-1) với tỉ lệ tử vong 8%. Các dấu hiệu điển hình bao gồm sốt, nổi ban, nôn ói, tiêu chảy, hạ huyết áp và tiến triển nhanh suy đa cơ quan. Luôn luôn có biểu hiện ở gan ( triệu chứng bệnh gan ) với các triệu chứng vàng da, men gan tăng cao. Biểu hiện mô học có: nhiễm mỡ, hoại tử, ứ mật,.. Chẩn đoán xác định bởi cấy (+)S.aureus từ dịch máu. 2. Clostridium perfringens Đi kèm với hoại tử cơ hay hoại tử khí, thường đi kèm nhiễm trùng yếm khí hỗn hợp. Bệnh tiến triển nhanh với đau vết thương tại chỗ, đau bụng, tiêu chảy. Vàng da xảy ra ở 20% bệnh nhân, tăng bilirubin gián tiếp. 3. Listeria monocytogenes Bệnh đặc trưng bởi hội chứng viêm não-màng não và viêm phổi, hiếm liên quan đến gan hay nhiễm trùng. Trẻ sơ sinh hoặc bệnh nhân có bệnh gan mạn tính tiềm ẩn thường bị nhiễm. Men gan đặc biệt cao, kèm các biến đổi tế bào gan. Bệnh gan có lây không? 4. Neisseiria gonorrhea Phân nửa bệnh nhân với nhiễm trùng gonococcal lan tỏa có xét nghiệm gan bất thường, chủ yếu phosphatase alkaline và men AST tăng cao. Vàng da ít gặp. Perihepatitis ( hội chứng Fitz-Hugh-Curtis) là biến chứng thường gặp của nhiễm trùng gonococcal, đặc biệt là ở phụ nữ. Chẩn đoán bằng cấy (+) N.Gonorrhea ở âm đạo. 5. Burkholderia pseudomallei (melioidsis) Bệnh do B.pseudomalei là một loại vi khuẩn Gram (-) gặp nhiều ở vùng Đông Nam Á và Ấn Độ. Lâm sàng thay đổi từ nhiễm trùng không triệu chứng đến nhiễm trùng huyết cấp tính. Thể bệnh nặng liên quan đến phổi, dạ dày, ruột, gan to, biến đổi mô học bao gồm thấm nhiễm, đa áp xe lớn, nhỏ, hoại tử. Bệnh gan do vi trùng (Ảnh minh họa) 6. Shigella và Samonella Viêm gan ứ mật có thể góp phần vào nhiễm trùng đường ruột do các chủng Shigella. Các biến đổi mô học ở gan bao gồm: thấm nhiễm tế bào đa nhân ở cửa gan và xung quanh, hoại tử và ứ mật. Salmonella Typhi gây sốt kiểu thương hàn, thường lien quan đến gan với: viêm gan cấp tính, sốt, gan to nhẹ vừa, viêm đường mật, viêm túi mật, áp xe gan có thể xảy ra làm bệnh gan thêm trầm trọng. Bilirubin tăng nhẹ đến trung bình (16% các trường hợp), men gan tăng trong 60% các trường hợp. 7. Yersinia enterocolitica Thường biểu hiện bởi viêm hồi đại tràng ở trẻ em, viêm hồi tràng đoạn cuối hay viêm hạch mạc treo ở người lớn. Bệnh nhân có các triệu chứng liên quan đến gan thường kèm theo các bệnh toàn thân khác như: xơ gan, nhiễm sắc ở các mô. Thể nhiễm trùng huyết bán cấp thường giống như thương hàn hay sốt rét. Đa ổ áp xe lan tỏa có ở gan, lách, tỉ lệ tử vong khoảng 50%. 8. Coxiella burnetii (Q fever) Bệnh đặc trưng bởi sốt hồi qui, nhức đầu, đau cơ, mệt mỏi, viêm phổi, viêm nội tâm mạc, gan thường bị tổn thương. Bất thường đáng lưu ý nhất là phosphatase kiềm huyết thanh tăng cao. 9. Rickettsia rickettsia (Rocky Mountain Spotted fever) Actinomyces israelii (actinomycosis) Bartonella bacilliformis (bartoneliosis) Có thể lây nhiễm từ heo nhiễm bệnh, súc vật nuôi, dê, cừu,… Biểu hiện bệnh bằng sốt cao cấp tính, đau khớp, đau đầu, mệt mỏi,… Gan to, bất thường các xét nghiệm chức năng gan. 10.Legionella pneumophila Viêm phổi là triệu chứng lâm sàng nổi bật, các xét nghiệm lâm sàng về chức năng gan thường xuyên thay đổi, thường không kèm vàng da. Khám gan ở bệnh viện nào tốt nhất? Xét nghiệm tế bào gan không đặc hiệu.
