Tiểu đường thai kỳ tiềm ẩn nhiều nguy cơ Thực đơn cho bà bầu tiểu đường – Giai đoạn thai kỳ là giai đoạn rất đặc biệt, Lúc này cơ thể người phụ nữ có nhiều thay đổi rất lớn so với khi bình thường. Nhiều sự thay đổi về các chỉ số thành phần của cơ thể dẫn đến các thay đổi bên trong như đường huyết và huyết áp. Trong đó, tăng đường huyết là một tình trạng thường hay gặp do các rối loạn chuyển hóa trong lúc mang thai. Người phụ nữ mang thai phát hiện đái tháo đường nhưng trước đó chưa bị đái tháo đường trước đó được gọi là đái tháo đường thai kỳ. Đái tháo đường ở phụ nữ mang thai có thể gây ra nhiều hậu quả cho thai kỳ: sẩy thai, thai lưu, dị tật bẩm sinh khi mang thai, thai to hoặc kém phát triển, đa ối,… Chế độ ăn uống đóng một yếu tố quan trọng trong việc kiểm soát đường huyết ở người phụ nữ đái tháo đường thai kỳ. Vì vậy, chế độ ăn cho người đái tháo đường thai kỳ rất cần được kiểm soát tốt bên cạnh đó chế độ vận động để giúp thai kỳ khỏe mạnh. Điều rất quan trọng là cần phải kiểm tra đường huyết thường xuyên cho mẹ, cung cấp đủ năng lượng và chất dinh dưỡng cho mẹ và bé, kiểm soát đường bột tốt trong chế độ ăn và sự kết hợp chế độ vận động phù hợp sẽ giúp cân nặng ổn định và hạn chế biến chứng có thể xảy ra của giai đoạn mang thai. Những nguyên tắc dinh dưỡng cho bà bầu tiểu đường thai kỳ Năng lượng Chế độ dinh dưỡng của phụ nữ mang thai bị tiểu đường nên đa dạng các loại thực phẩm giống một phụ nữ mang thai khỏe mạnh, nhưng cần lựa chọn thực phẩm đúng cách sẽ giúp ổn định đường huyết. Nhu cầu năng lượng ở phụ nữ đái tháo đường thai kỳ được khuyến nghị nên ở mức 30 kcal/kg cân nặng hiện tại. Đối với phụ nữ thừa cân và béo phì (BMI> 30) thì nên giảm nhu cầu năng lượng ở mức 25 kcal/kg cân nặng. Nhóm tinh bột – đường Chất đường bột chiếm khoảng 50-55% nhu cầu năng lượng ở phụ nữ đái tháo đường thai kỳ. Khi sử dụng chất đường bột, cần lưu ý lựa chọn đúng loại gạo, ngũ cốc, khoai củ có chỉ số đường huyết mức thấp. Thực phẩm có chỉ số đường huyết thấp là những loại thực phẩm tinh bột nguyên hạt, nguyên cám, chưa được tinh chế kỹ, bên ngoài còn lớp vỏ xơ, điều này giúp đường huyết hấp thu vào máu một cách ổn định. Một số thực phẩm chứa tinh bột được khuyên sử dụng cho đối tượng này là gạo lứt, bánh mì đen, ngũ cốc xay xát,… Nên lưu ý hạn chế sử dụng các loại thực phẩm tinh chế: miến dong, bánh mì trắng, gạo trắng, bột sắn dây, bột dong,… Chỉ số đường huyết Ngoài ra, cũng nên tham khảo về GI – Chỉ số đường huyết thực phẩm. Gi gọi là cao khi ≥ 70%; Trung bình khi từ 56-69%; thấp khi từ 40-55% và rất thấp khi Chất đạm Các thực phẩm giàu chất đạm như thịt, cá, trứng, sữa được xem là nguồn chất đạm có giá trị sinh học cao đối với phụ nữ mang thai. Lời khuyên nên chọn loại thịt ít chất béo, giàu sắt và nhiều canxi như thịt nạc, cá nạc, tôm, cá nhỏ, cua,… Cần tránh các đồ nội tạng của động vật, thịt mỡ, da động vật (gà, heo,…). Chất béo Từ thực vật như : dầu hướng dương, dầu oliu, đậu nành, hạt cải,… là các loại chất béo tốt cho cơ thể khi mang thai. Các loại cá biển sâu cũng là nguồn cung cấp axit béo omega 3 thiết yếu cho cơ thể. Các loại hạt như óc chó, hạnh nhân, mắc ca, hạt điều cũng chứa chất béo tốt cho sự phát triển của bé. Chất xơ Từ các loại rau xanh và trái cây là một điều rất cần thiết của phụ nữ đái tháo đường. Chất xơ giúp ổn định đường huyết sau khi ăn và hạn chế tình trạng rối loạn chuyển hóa chất béo hoặc táo bón. Lượng khuyến nghị rau nên ở khoảng 500g rau xanh và 200g trái cây hàng ngày cung cấp cho phụ nữ đái tháo đường thai kỳ đủ chất xơ cần thiết. Một số loại rau có thể sử dụng là: raulang, mồng tơi, rau đay,… Các loại trái cây có 1 số có chỉ số đường huyết cao nên chú ý chọn các loại hàm lượng đường ít hoặc có chỉ số đường huyết thấp: thanh long, mận, bưởi, ổi, cam, đu đủ chín,… (tham khảo thêm các loại trái cây ở bảng trên). Trái cây có hàm lượng đường cao là: táo, na, nhãn, vải, mít, chuối, hồng xiêm, chôm chôm,… Hạn chế sử dụng các loại nước trái cây vì ít chất xơ. Thay vào đó, nên sử dụng sinh tố hoặc ăn cả múi, miếng để bảo toàn lượng chất xơ. Các bữa ăn phụ trong ngày của phụ nữ đái tháo đường thai kỳ nên lựa chọn là sữa không đường hoặc sữa có chỉ số đường huyết thấp. Cần tránh bánh kẹo ngọt chứa nhiều đường, các loại quả sấy khô, rượu bia, nước ngọt có đường,… Ngoài ra, cách chế biến thức ăn cũng rất quan trọng vì ảnh hưởng đến đường huyết sau ăn. Nướng thực phẩm làm đứt gãy cấu trúc tinh bột làm tăng chỉ số đường huyết. Nên luộc hoặc hấp thức ăn là lựa chọn tối ưu nhất. Nếu muốn ăn loại thực phẩm có chỉ số đường huyết cao thì chỉ nên ăn với số lượng ít và ăn kèm thêm thực phẩm có chất xơ giúp giảm tốc độ hấp thu đường trong thực phẩm. Bổ sung vi chất Bên cạnh ăn uống, phụ nữ đái tháo đường nên bổ sung đầy đủ viên thuốc sắt, axit folic, canxi, vitamin tổng hợp, omega 3 thường xuyên để đảm bảo đủ nhu cầu cho thai nhi phát triển bình thường. Thực đơn mẫu cho bà bầu bị tiểu đường Bảng sau đây mô tả thực đơn tham khảo cho thai phụ bị đái tháo đường thai kỳ, thai 30 tuần, chiều cao 155 cm, cân nặng trước khi mang thai 50kg, cân nặng hiện tại 58kg; hiện tại không phù, không tăng huyết áp và không có protein niệu. (nguồn: Bộ Y tế) Đối với thực đơn trên, có thể chuyển đổi tương đương các loại thực phẩm như sau: 100g gạo có thể thay thế bằng 100g mì khô, miến khô, gạo nếp hoặc 250g bánh phở hoặc 300g bún/khoai củ. 100g thịt lợn nạc có thể thay thế bằng 100g thịt bò nạc/thịt gà nạc/cá nạc hoặc 2 quả trứng hoặc 200g đậu phụ. 5g muối có thể thay thế bằng 5g bột canh/ bột nêm hoặc 20 ml nước mắm hoặc 35 ml nước tương. Trên đây là những chia sẻ về chế độ ăn cho phụ nữ bị đái tháo đường thai kỳ. Khi gặp phải bệnh lý này, việc tiết chế ăn uống đúng cách rất quan trọng để đảm bảo đủ dinh dưỡng cho mẹ và bé phát triển tối ưu, hạn chế các biến chứng do đường huyết cao gây ra. Hy vọng qua bài viết này cung cấp được một số thông tin hữu ích giúp người đái tháo đường thai kỳ có thể được chăm sóc dinh dưỡng một cách tốt nhất. H&H Nutrition (https://dinhduongtoiuu.com/) là hệ thống store dinh dưỡng Y học đầu tiên tại Việt Nam cung cấp sản phẩm dinh dưỡng điều trị cho trẻ em và người lớn trong đó có trẻ biếng ăn, tại đây bạn sẽ được tư vấn bởi đội ngũ chuyên gia dinh dưỡng là thạc sĩ, bác sĩ, dược sĩ nhiều kinh nghiệm.
