Tác dụng phụ của hóa trị ung thư – Hóa trị là phương pháp dùng hóa chất hoặc thuốc mục đích để điều trị các bệnh lý ung thư, đây là các biện pháp điều trị dựa trên hệ thống và gây ảnh hưởng đến toàn cơ thể. Trong khi phương pháp phẫu thuật hoặc dùng tia xạ thường dùng để điều trị khối u tại chỗ với diện tích nhỏ hơn. Cơ chế hoạt động của các hóa chất trong quá trình điều trị không chỉ giới hạn với các mô ung thư mà còn có thể ảnh hưởng rất nhiều đến các tế bào hoạt động bình thường. Do đó, ảnh hưởng gây độc của phương pháp này ở các cơ quan, ngoài ra còn ảnh hưởng đến việc ăn uống của bệnh nhân và tình trạng dinh dưỡng rất nhiều. Tác dụng phụ của các loại thuốc không giống nhau, các tác dụng phụ này phụ thuộc vào từng loại hóa chất khác nhau, liều lượng, tổng thời gian điều trị, ngoài ra các thuốc dùng kèm và đáp ứng của từng người bệnh cũng rất khác nhau. Tác dụng phụ của hóa trị ở đường tiêu hóa Người bệnh điều trị bằng hóa chất có thể gặp phải một số các tác dụng phụ trên hệ thống tiêu hóa, người bệnh không chỉ bị đau, khó chịu mà còn có thể có hiện tượng buồn nôn, nôn, tiêu chảy hoặc táo bón, rụng tóc, nhiệt miệng, khô miệng và khó nuốt đây là những triệu chứng rất thường gặp. Thêm vào đó, một số loại hóa chất cũng có thể giảm hoặc mất cảm giác ngon miệng, gây chán ăn và thậm chí là suy dinh dưỡng. Triệu chứng đau và mệt mỏi được chứng minh là liên quan tới cả khối u và sự góp phần của ảnh hưởng hóa chất. Tác dụng phụ này đã làm trầm trọng thêm rất nhiều các triệu chứng hoặc đã làm giảm khẩu phần ăn của người bệnh. Những tác dụng phụ này có thể kéo dài và với tần suất cao sẽ làm cho giảm khẩu phần ăn người bệnh cũng như gây ra thiếu năng lượng và cuối cùng là suy dinh dưỡng Nôn và buồn nôn do hóa chất Buồn nôn là cảm giác khó chịu ở người bệnh và điều này khiến người bệnh muốn nôn. Triệu chứng này khiến người bệnh cảm thấy khó chịu ở vùng cổ họng và dạ dày, dẫn đến người bệnh sợ ăn và không muốn ăn. Nôn là tác dụng phụ thường gặp nhất trong phương pháp điều trị hóa chất. Triệu chứng này có thể xảy ra có thể rất sớm, ngay khi được truyền hóa chất hay vài ngày sau đợt điều trị diễn ra. Triệu chứng nôn này gặp ở 59,6% người bệnh trong một nghiên cứu của Sánchez-Lara K và cộng sự. Một nghiên cứu khác đã cho thấy triệu chứng nôn thường xảy ra kèm theo với buồn nôn, 87% người bệnh ung thư điều trị hóa chất có hiện tượng buồn nôn và 54% có triệu chứng nôn, đây là tỉ lệ rất cao. Nôn kéo dài hoặc nôn nặng sẽ gây ra hiện tượng mất nước, rối loạn điện giải cơ thể và khiến người bệnh sợ phải ăn uống và tạo thành vòng lẩn quẩn. Một nghiên cứu khác ở Úc đã nhận thấy có khoảng 26% người bệnh ung thư điều trị hóa chất đã bị suy dinh dưỡng và nguyên dân là do phần lớn làm họ ăn hạn chế là do có triệu chứng nôn kèm buồn nôn do điều trị hóa chất. Tiêu chảy và táo bón Hóa trị ảnh hưởng rất lớn tới tế bào biểu mô ruột non và gây ra tiêu chảy ở những bệnh nhân này. Tiêu chảy là một triệu chứng cũng rất thường gặp ở người bệnh điều trị hóa chất. Tổ chức y tế thế giới định nghĩa rằng tiêu chảy là tình trạng đi ngoài ra phân lỏng tóe nước hoặc phần lớn là nước từ 3 lần trở lên trên ngày . 1 nghiên cứu cho thấy có khoảng 75% người bệnh điều trị hóa chất có hiện tượng này. Một tác dụng phụ ngược lại khác của hóa trị là táo bón. Trái ngược với tiêu chảy, lúc người bệnh lại có triệu chứng táo bón là do nhu động ruột hoạt động không thường xuyên và khó đi ngoài. Uớc tính có khoảng 31,9% người bệnh trong quá trình hóa trị bị táo bón. Táo bón thường gây ra cảm giác khó chịu ở vùng bụng, đi ngoài bị đau. Triệu chứng này cũng làm giảm cảm giác thèm muốn ăn ở người bệnh và cũng dẫn đến chán ăn. Khi tình trạng táo bón này kéo dài, nó cũng có thể gây buồn nôn, nôn và một số biến chứng khác Chán ăn và các biến chứng khác Chứng chán ăn gồm các triệu chứng như: Ăn không ngon miệng, cảm giác no sớm và thay đổi vị giác. Một nghiên cứu tổng quan đã chỉ ra rằng triệu chứng chán ăn ảnh hưởng tới hơn 66% người bệnh đang điều trị hóa chất và dao động từ 24% đến 80% ở người bệnh từ giai đoạn sớm và muộn. Chúng ta cũng nên chú ý đến nhiệt miệng, đây là phản ứng viêm do hóa chất gây ra. Trong một nghiên cứu của Elting và cộng sự của mình, 37% trong số 1236 đợt hóa trị ở các người bệnh ung thư cho thấy bị nhiệt miệng. Kết quả là trong nghiên cứu tổng quan có hệ thống của L-Calixto-Lima, cho thấy có khoảng 40% người bệnh điều trị hóa chất có hiện tượng khô miệng, hiện tượng này thường không kéo dài và có thể hồi phục trong 2 – 8 tuần sau đợt điều trị hóa chất. Hóa trị ảnh hưởng đến cả khứu giác và vị giác cảu người bệnh, làm giảm rất nhiều cảm giác ngon miệng do cảm giác có vị lạ hoặc không cảm giác được vị ngon của thức ăn. Tương tự một kết quả khác ở nghiên cứu tại Nhật, có khoảng 46% người bệnh đang điều trị bằng hóa chất có hiện tượng rối loạn vị giác. Tác dụng phụ khác cũng khá phổ biến và kéo dài khác đó là mệt mỏi. Mệt mỏi cũng ghi nhận xảy ra ở 86% người bệnh ung thư trong các đợt hóa trị . Lời kết Hóa trị là phương pháp điều trị phổ biến trong điều trị ung thư, tuy nhiên cũng có nhiều tác dụng phụ ảnh hưởng đến chức năng tiêu hóa và chất lượng cuộc sống của người bệnh. Chúng ta cần nắm các tác dụng phụ này để có những hướng can thiệp kịp thời để nâng cao chất lượng điều trị cho người bệnh H&H Nutrition (https://dinhduongtoiuu.com/) là hệ thống store dinh dưỡng Y học đầu tiên tại Việt Nam cung cấp sản phẩm dinh dưỡng điều trị cho trẻ em và người lớn trong đó tư vấn dinh dưỡng cho người ung thư, tại đây bạn sẽ được tư vấn bởi đội ngũ chuyên gia dinh dưỡng là thạc sĩ, bác sĩ, dược sĩ giàu kinh nghiệm.
